Dù trái Cà phê chưa đạt tỷ lệ quả chín, song gia đình anh A Đức tại thôn Đăk Vét, xã Đăk Psi đã phải huy động bà con, anh em đến thu hái Cà phê giúp gia đình để chạy lũ. Anh cho biết, những ngày qua, do ảnh hưởng của mưa bão, mực nước tại sông Đăk Psi dâng cao đã làm gần 600 cây Cà phê của gia đình bị ngập úng cục bộ và bắt đầu xuất hiện tình trạng trái rụng. Việc thu hái sớm, dù biết là không đạt sản lượng và chất lượng nhưng vẫn là giải pháp duy nhất của gia đình để phòng việc mất trắng nếu tình trạng mưa bão tiếp tục kéo dài và mực nước tại sông Đăk Psi dâng cao như những ngày mưa lũ vừa qua.

Không chỉ các hộ nông dân có diện tích nằm trên lưu vực các sông suối lớn, nhiều hộ gia đình khác cũng tổ chức hái sớm do thời gian vừa qua, ảnh hưởng của việc thời tiết thất thường, cộng với nhiều cơn bão liên tục trong thời gian ngắn vừa qua đã gây ra hiện tượng rụng trái hàng loạt ở nhiều địa phương. Việc thu hái, dẫu biết rằng chưa đạt năng suất, chất lượng nhưng với quan điểm “xanh nhà hơn già đồng”, thu hái kịp thời vẫn hơn để vốn liếng đầu tư cả năm của gia đình bị mưa bão cuốn đi.

Thu hái cà phê niên vụ 2020 tại huyện Đăk Hà

Vừa hoàn thành công việc thu hái Cà phê tại rẫy, anh Nguyễn Văn Dũng tại thôn Bình Minh, xã Hà Mòn lại trở về tất bật với việc chuẩn bị sân phơi cà phê. Anh cho biết, do ảnh hưởng bởi thời tiết mưa nắng diễn biến thất thường trong suốt một năm nay, không chỉ gây rụng trái hàng loạt trước khi vào vụ thu hoạch mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng vườn cây. Đơn cử như vườn cà phê của gia đình anh, năng suất chỉ đạt khoảng 10-12kg quả tươi/cây. Không chỉ vậy, năng suất cà phê nhân xô có khả năng cũng sụt giảm do trái Cà phê năm nay nhỏ, tỷ lệ trái một nhân nhiều.

Bên cạnh nỗi lo về năng suất, sản lượng tụt giảm do ảnh hưởng của thời tiết. Một yếu tố khác cũng làm nhiều người trồng Cà phê trên địa bàn huyện Đăk Hà lo lắng là nhân công thu hái Cà phê vào thời gian cao điểm của mùa vụ.

Ông Nguyễn Quang tuyên tại thôn 2, xã Hà Mòn cho biết: Nếu như các năm trước, việc luân chuyển, bố trí nguồn lao động dôi dư tại chỗ từ các xã Ngọc Wang, Đăk Ui, Ngọk Réo, Đăk La… tới các vùng chuyên canh Cà phê của huyện như xã Đăk Mar, xã Hà Mòn, thị trấn Đăk Hà được thực hiện hiệu quả, đã góp phần giải quyết tốt tình trạng thiếu lao động cục bộ. Thì năm nay, việc điều chuyển lao động tại chỗ lại khó thực hiện. Một phần nguyên nhân là lực lượng lao động tại các xã trên không đáp ứng được yêu cầu lao động cục bộ một lúc, một phần vì hầu hết những lao động này trong quá trình thu hoạch chủ yếu chạy theo số lượng dẫn đến tình trạng bẻ cành, hái dối, không đảm bảo việc giữ vườn cây cho những năm tiếp theo.

Để giải quyết vấn đề thiếu lao động cục bộ vào thời gian cao điểm thu hái Cà phê, các chủ lô, rẫy tại huyện Đăk Hà chuyển sang ưu tiên sử dụng lực lượng lao động từ các tỉnh miền Trung như Quảng Ngãi, Quảng Nam… tới địa phương thu hái Cà phê. Song do ảnh hưởng bởi liên tiếp nhiều cơn bão trong thời gian qua. Số lao động này năm nay cũng rất hạn chế vì phải khắc phục hậu quả của thiên tai.

Số lượng lao động năm nay lên hái thuê thì hơi ít hơn. Ít hơn vì do đợt vừa rồi ảnh hưởng bởi cơn bão số 9 nó gây lũ lụt, thiệt hại hơi nhiều. Thiệt hại về chăn nuôi, thiệt hại về đồng ruộng nên họ phải ở nhà làm lại đồng ruộng chứ không đi hái thuê như mấy năm trước được” -  Anh Phạm Văn Thùng – Huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi cho biết.

Ngoài những nỗi lo thường trực vào mùa thu hái, việc chi phí đầu tư vào sản xuất vẫn tăng đều đặn qua các năm, trong khi mức giá Cà phê hiện tại trên thị trường không thấy dấu hiệu khả quan. Nhiều người trồng Cà phê đang bước vào một vụ mùa thu hái với tâm lý không mấy vui vẻ khi mà lợi nhuận thu được không đáng là bao. Giải pháp được lựa chọn nhiều năm nay là phơi, xay trữ nhân chờ được giá thì mới bán. Điều này đồng nghĩa với việc, các khoản chi phí đầu tư từ đầu năm đến khi thu hái phải nằm im gánh lãi.

Được xác định là loại cây công nghiệp chủ lực, có tính chất quyết định đến sự phát triển Kinh tế - xã hội của huyện Đăk Hà. Song, với những diễn biến tiêu cực của thời tiết, của giá cả thị trường và nhiều yếu tố khác… Thì những nỗi lo thường trực của người nông dân quanh năm gắn bó với cây Cà phê suốt nhiều năm trở lại đây hẳn chưa biết khi nào mới kết thúc. Để cây Cà phê được trả về đúng giá trị là thế mạnh của một địa phương.