Thuyền độc mộc là loại thuyền làm từ một cây gỗ lớn, được đục đẽo nguyên khối, có thể chịu sự va đập mạnh, đi qua nhiều sông ở miền núi, nơi có địa hình đa dạng và phức tạp như ở Tây nguyên. Ở làng Kon Gung, Đăk Mút xã Đăk Mar, hầu như nhà nào cũng có từ 1-2 chiếc thuyền độc mộc. Không ai nhớ nổi chiếc thuyền bắt đầu có từ khi nào, chỉ biết rằng họ đã gắn bó với chiếc thuyền này từ rất lâu, cũng như hồ PLei Krông từ bao đời nay vẫn luôn hiền hòa ôm ấp, đắp bồi màu mỡ cho thôn làng của họ, và hình ảnh chiếc thuyền độc mộc đã trở nên thân thuộc, hiện hữu trên dòng PLei Krông đó. Ông  A Un - Trưởng thôn Đăk Mút, xã Đăk Mar cho biết: Hai làng này từ xưa đến giờ là nhà nào cũng phải có chiếc thuyền gỗ để qua bên kia sông đi làm rẫy. Gỗ để làm thuyền phải là loại gỗ tốt, được đóng chắc chắn, bà con sử dụng thuyền trong đi lại,  sản xuất, vận chuyển. Thuyền nhìn nhỏ vậy thôi chứ khỏe lắm.

Tuy nhiên, thực tế vài năm trở lại đây, khi bến đò Kon Gung được hình thành để phục vụ đi lại, vận chuyển nông sản cho người dân qua lại 2 bên bờ hồ PLei Krông thì chiếc thuyền độc mộc đã không còn là loại phương tiện được ưu tiên để chuyên chở trên sông nước nữa. Hình ảnh con thuyền độc mộc vững chãi, gắn với mỗi bước chân lên rẫy, với mỗi niềm vui, nỗi buồn trên sông giờ đã nằm im lìm trong góc nhà, góc vườn của bà con. Thế nhưng, trong những ngày đầu xuân năm mới của năm 2018 này, bà con 2 thôn Kon Gung, Đăk Mút lại phấn khởi chọn ra những chiếc thuyền đẹp nhất, chắc chắn nhất để tham gia lễ hội đua thuyền độc mộc do UBND xã tổ chức. Ai cũng không giấu nổi niềm vui, niềm phấn khởi lại được thấy hình ảnh chiếc thuyền chiếc thuyền mảnh mai, can trường từng vượt qua bao thác ghềnh ngày nào, nay lại cùng với bà con tranh tài trong ngày hội đầu xuân. Anh  A Dũng ở Thôn Đăk Mut, xã Đăk Mar phấn khởi chia sẻ: Bây giờ nhà nào cũng dùng đò hết rồi, cái thuyền cứ để 1 chỗ để thỉnh thoảng thả lưới thôi. Năm nay có tổ chức đua thuyền như thế là bà con rất mừng. Cái bản sắc của bà con từ xưa đến giờ mà năm nay không tổ chức như thế này chắc có lẽ sẽ hao mòn dần đi.

Hình 2: Hồ Plei Krông trong ngày Hội 

Vì là năm đầu tiên, cũng là địa phương đầu tiên tổ chức Lễ hội đua thuyền độc mộc trên địa bàn huyện, nên mọi công tác tổ chức đã được xã Đăk Mar chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng. Với 2 nội dung thi đấu là đơn nam và đôi nam, hơn 30 vận động viên được lựa chọn là người khỏe mạnh, thành thạo sử dụng thuyền trên sông nước thuộc địa bàn 2 thôn Kon Gung, Đăk Mút đã được lựa chọn để tranh tài trên lòng hồ PLei Krông. Trước đó, xã cũng đã tổ chức tập huấn, tuyên truyền phòng chống đuối nước cho người dân, thành lập các đội cứu hộ để lễ hội diễn đảm bảo an toàn và đạt kết quả tốt nhất. Ông Phạm Văn Trụ - Chủ tịch UBND xã Đăk Mar cho biết: Việc tổ chức lễ hội đua thuyền đã đáp ứng được nhu cầu và nguyện vọng của nhân dân là gắn liền với cuộc sống vùng sông nước và người ĐBDTTS tại hai thôn Đăk Mút và Kon Gung đã có truyền thống là sử dụng các thuyền độc mộc trong cuộc sống của mình từ rất lâu đời. Chúng tôi cho rằng qua đó sẽ góp phần tiếp tục giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc của người ĐBDTTS, đồng thời tuyên truyền cho bà con đảm bảo an toàn đường thủy, phòng chống các tai nạn thương tích.

Trong sắc trời xanh ngắt ngày xuân, trong không khí sôi nổi, nhộn nhịp tiếng hò reo, cỗ vũ, hình ảnh chiếc thuyền độc mộc lướt băng băng dưới tay chèo rắn chắc của những người đàn ông trong làng đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp với bà con bản địa và cả những cổ động viên là người dân từ các địa phương khác đến. Lễ hội đua thuyền độc mộc thực sự là một hoạt động vô cùng đặc sắc và ý nghĩa, bởi ngoài việc rèn luyện sức khỏe, tạo không khí vui tươi lành mạnh trong những ngày đầu xuân năm mới, lễ hội còn góp phần quảng bá hình ảnh và bản sắc văn hóa các dân tộc huyện nhà, phát huy tinh thần đoàn kết, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm thi đấu thể thao giữa các dân tộc, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho người dân. Để hình ảnh chiếc thuyền độc mộc giản dị, thuần phác sẽ mãi một nét đẹp độc đáo được giữ gìn qua nhiều thế hệ.