Theo kịch bản giả định, vào tháng 3/2021, A Hoang (trú tại thôn 1, xã R, huyện H) có mối quan hệ quen biết với Y So là học sinh lớp 8 trường dân tộc nội trú huyện H. Đến tháng 4/2021, A Hoang và Y So nảy sinh tình cảm nam nữ và quan hệ tình dục với nhau.

Đến tháng 7/2021, Y So phát hiện mình có thai nên đã thông báo cho A Hoang, A Hoang hứa sẽ cưới Y So theo phong tục địa phương. Y So đưa A Hoang đến gặp bố là A Thỉn (trú cùng thôn) để nói chuyện và muốn kết hôn sớm trước khi sinh con. Lúc này, A Thỉn biết con gái chưa đến tuổi kết hôn nhưng vì con gái có thai ngoài ý muốn, sợ mang tiếng xấu nên A Thỉn đồng ý cho A Hoang và Y So cưới nhau. Đến tháng 8/2021, A Thỉn tổ chức đám cưới cho A Hoang và Y So. Sau đó, Y So bỏ học sống chung như vợ chồng với A Hoang tại nhà của ông A Thỉn.

Đến ngày 10/03/2022, Y So sinh con trai tại Trung tâm y tế huyện H. Ngày 16/6/2022, bộ phân tiếp nhận và trả kết quả của UBND xã R, huyện H có tiếp nhận yêu cầu đăng ký khai sinh cho con của A Hoang và Y So theo giấy chứng sinh ngày 10/03/2022. Qua kiểm tra hồ sơ, UBND xã R phát hiện vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật nên đã yêu cầu Công an xã xác minh. Ngày 29/6/2022, Công an xã R chuyển giao hồ sơ vụ việc cho Cơ quan CSĐT Công an huyện H thụ lý, giải quyết theo thẩm quyền.

Sau quá trình thụ lý điều tra, bị cáo A Hoang bị Viện Kiểm sát nhân dân huyện H truy tố về tội “Giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi” theo quy định tại điểm a, d khoản 2 Điều 145 Bộ luật Hình sự; Bị cáo A Thỉn bị VKSND huyện H truy tố về tội “Tổ chức tảo hôn” theo quy định tại Điều 183 Bộ luật Hình sự. Đến ngày 08/6, Tòa án nhân dân huyện H đưa vụ án ra xét xử lưu động công khai tại Trung tâm văn hóa cộng đồng xã R.

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các chứng cứ và tài liệu đã được thẩm tra, xét hỏi, tranh luận tại phiên tòa và xem xét các tình tiết giảm nhẹ, Tòa án nhân dân huyện H tuyên phạt A Hoang mức án 4 năm tù giam, xử phạt A Thỉn 18 tháng cải tạo không giam giữ.

Theo đánh giá, dù là phiên tòa giả định nhưng các đơn vị phối hợp tổ chức đã có sự chuẩn bị chu đáo với đầy đủ các thành phần như: thẩm phán chủ tọa phiên tòa, hội thẩm nhân dân, kiểm sát viên, thư ký, người làm chứng, luật sư bào chữa cho bị cáo… Trong phần xét hỏi, tranh tụng tại phiên tòa, Hội đồng xét xử và kiểm sát viên đã lồng ghép những câu hỏi mang tính chất tuyên truyền, cảnh tỉnh với bị cáo để giúp người dân hiểu rõ về hệ lụy của tảo hôn ảnh hưởng đến kinh tế-xã hội, sức khỏe tinh thần của con người, đặc biệt là thanh - thiếu niên.

Theo ông Trương Văn Thành – Trưởng phòng Tư pháp huyện Đăk Hà, thời gian qua, huyện luôn chú trọng đến công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân, đặc biệt là về vấn nạn tảo hôn. Để công tác tuyên truyền hiệu quả, đơn vị đã tổ chức nhiều hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tới các tầng lớp nhân dân. Tuy nhiên, hình thức tổ chức “Phiên tòa giả định” này là phương pháp tuyên truyền mang tính trực quan sinh động, đã nhận được sự phối hợp tích cực của các cơ quan đơn vị, các đoàn thể chính trị - xã hội. Qua đó, nâng cao nhận thức cho người dân về hệ lụy của tảo hôn, nêu cao ý thức tuân thủ pháp luật của nhân dân. Góp phần nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực và chất lượng cuộc sống của nhân dân trong vùng dân tộc thiểu số.